Mesnevi Nedir? Mesnevi Özellikleri Nelerdir?
İran edebiyatından alınmış bir nazım şeklidir. Kelime anlamı “ikili, ikişer ikişer’ dir. Mesneviler manzum hikâye özelliği gösterir.
⇒ Klâsik halk hikâyeleri, destanî konular, aşk hikâyeleri, savaşlar, dini ve felsefi konular işlenir.
⇒ Mesnevide her beyit kendi içinde kafiyelidir: “aa, bb, cc, dd, ee..”
⇒ Divan edebiyatının en uzun nazım şeklidir. Ayrıca beyit sınırlaması yoktur. Çok kısa mesneviler olduğu gibi, binlerce beyiti bulan mesneviler de vardır.
⇒ Divan şiirinde aynı şairin verdiği mesnevi türündeki beş esere “hamse” denir.
⇒ Divan edebiyatında roman ve hikâye gibi türler olmadığı için mesneviler bir bakıma bu türlerin yerini tutmuştur.
Mesnevi türünün öne çıkan sanatçıları ve eserleri:
13. yüzyılda Anadolu sahasında yetişmiş, büyük mutasavvıf şair Yunus Emre’nin yazdığı Risaletü’n-Nushiyye adlı eser, ahlaki ve öğretici tarzda, 573 beyitlik küçük bir mesnevidir. Gülşehrinin 1317’de Attar’dan çevirdiği ve birçok eklemelerle zenginleştirdiği Mantıku’t- Tayr mesnevisi ile Aşık Paşa’nın Garipname‘si Mevlâna tarzında temsili hikâyeler ve aralarına sıkıştırılmış gazellerle oluşturulmuş, ahlaki, tasavvufi mesnevilerdir.
14. yüzyılda Hoca Mes’ut’un 5568 beyitlik Süheyl ü Nevbahar‘ı, Erzurumlu Darir’in 2120 beyitlik Kıssa-i Yusuf’u, Şeyhoğlu Mustafa’nın 7903 beyitlik Hurşidname’si, Ahmedi’nin Büyük İskenderin maceralarını anlattığı 8200 beyitli İskendernamesi, bir aşk hikâyesini anlattığı 4798 beyitli Cemşid ü Hurşid‘i ve Emir Süleyman adına yazdığı tıp mesnevisi Tervihü’l-Ervah‘ı söylenebilecek önemli mesnevilerdir.
Mesneviler, işlediği konulara göre sınıflandırılır:
⇒ Mizahi mesneviler
⇒ Savaş ve kahramanlık mesnevileri
⇒ Dini ve tasavvufi mesneviler
⇒ Aşk konulu mesneviler
⇒ Bir şehri anlatan mesneviler
⇒ Ahlaki ve öğretici mesneviler
⇒ Türk Dili ve Edebiyatı Konularını Görmek İçin Linke Tıklayın
